Türkiye'de enflasyonla mücadelede önemli adımlar atılsa da, vatandaşın yüksek enflasyon beklentisi devam ediyor. Merkez Bankası'nın sıkı para politikalarıyla desteklenen dezenflasyon süreci, TÜFE oranlarında düşüş sağlamasına rağmen, hane halkının beklentileri hedeflerin önünde bir engel olarak duruyor. Peki, bu durumun arkasında yatan sebepler neler ve çözüm için neler yapılmalı?

Enflasyon Beklentilerinde Uçurum: Kim Ne Bekliyor?

Merkez Bankası'nın son anketine göre, farklı kesimlerin enflasyon beklentileri arasında büyük bir fark var:

• Piyasa katılımcıları: %22,3
• Reel sektör: %36,8
• Hane halkı: %53

Bu tablo, finans ve reel sektörün resmi hedeflere daha yakın olduğunu gösterirken, tüketicilerin güvensizlik, bilgi eksikliği ve geçmiş deneyimlerin etkisiyle yüksek beklentiler içinde olduğunu ortaya koyuyor. Uzmanlar, bu durumun temelinde bilgi asimetrisi ve güven sorunu olduğunu vurguluyor.

Bilgi Asimetrisi ve Güven Sorunu: Vatandaş Neye İnanıyor?

Hane halkı, enflasyon beklentisini genellikle zam haberleri, sosyal medya paylaşımları ve günlük harcamalar üzerinden şekillendiriyor. Resmi verilerle kurulan bağın zayıflığı, beklentilerin kalıcı hale gelmesine neden oluyor. Merkez Bankası'nın analizlerine göre, hane halkı beklentilerindeki %10'luk bir bozulma, hizmet enflasyonunu bir sonraki ayda 19-24 baz puan artırabiliyor. Bu durum, beklentilerin kendi kendini gerçekleştiren bir kehanete dönüşmesine yol açabiliyor.

Yüksek Beklentiler Talebi Nasıl Etkiliyor?

Yüksek enflasyon beklentisi, tüketim alışkanlıklarını da doğrudan etkiliyor. Tasarruf yapmak yerine harcamaya yönelen vatandaşlar, döviz talebini artırarak fiyat istikrarını zorlaştırıyor. Bu davranış, dezenflasyon sürecine karşı psikolojik bir direnç oluşturuyor. Ekonomistler, bu direncin kırılması için güvenin yeniden tesis edilmesi ve doğru bilgilendirmenin önemine dikkat çekiyor.

2023'te başlayan sıkılaştırma programı, başlangıçta 2026 sonunda tek haneli enflasyon hedefliyordu. Ancak yüksek beklentiler ve beklenmedik şoklar nedeniyle bu hedef 2027 sonuna ertelendi. Yeni Orta Vadeli Program'da (OVP) yıl sonu enflasyon hedefi %9 olarak belirlendi. Bu hedefe ulaşmak için sadece ekonomik tedbirler yeterli olmayacak; aynı zamanda vatandaşın güvenini kazanmak ve beklentilerini yönetmek de kritik önem taşıyor.