Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan Kasım ayı İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) verileri, reel sektördeki güvenin seyrine ışık tutuyor. Mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA),bir önceki aya göre 1,2 puanlık bir artış göstererek 103,2 seviyesine yükseldi. Bu yükseliş, ekonomistler ve iş dünyası tarafından yakından takip ediliyor. Peki, bu artışın ardında yatan faktörler neler ve reel sektör için ne anlama geliyor?

RKGE'yi Etkileyen Faktörler

RKGE'yi oluşturan anket sorularına verilen yanıtlar incelendiğinde, endeksteki artışta etkili olan çeşitli faktörler göze çarpıyor. Bu faktörler şunlardır:

• Son üç aydaki toplam sipariş miktarında artış
• Gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarında artış beklentisi
• Mevcut toplam sipariş miktarında artış
• Gelecek üç aydaki üretim hacminde artış beklentisi
• Gelecek üç aydaki toplam istihdamda artış beklentisi

Bu olumlu beklentilere rağmen, bazı faktörler endeksi aşağı yönlü etkiliyor. Mevcut mamul mal stoku, genel gidişat ve sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endekste azalışa neden oluyor.

Siparişlerdeki Değişimler ve Beklentiler

Son üç aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacminde ve ihracat sipariş miktarında artış bildirenlerin sayısında artış gözlemleniyor. İç piyasa sipariş miktarında ise azalış bildirenlerin sayısı azalmış durumda. Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmeler zayıflarken, mevcut mamul mal stokları seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu bildirenlerin sayısı azalmış durumda.

Gelecek üç aya yönelik beklentilere bakıldığında, üretim hacmi ve iç piyasa sipariş miktarında artış bekleyenlerin sayısında azalma görülürken, ihracat sipariş miktarında artış bekleyenlerin sayısında artış yaşanıyor. Gelecek üç aydaki istihdama ilişkin azalış yönlü beklentiler ile gelecek on iki aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin artış yönlü beklentilerde zayıflama gözlemleniyor.

Maliyet ve Fiyat Beklentileri

Ortalama birim maliyetlerde, gelecek üç ayda artış olacağını bekleyenlerin sayısında artış görülüyor. Gelecek üç aydaki satış fiyatına ilişkin artış yönlü beklentiler de güçlenmiş durumda. Gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık ÜFE beklentisi ise bir önceki aya göre 0,8 puan azalarak yüzde 33,5 seviyesine gerilemiş durumda.

İçinde bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda, bir önceki aya kıyasla daha kötümser olduğunu belirtenlerin sayısı artmış durumda. Bu durum, reel sektördeki belirsizliklerin ve endişelerin devam ettiğini gösteriyor.

Sonuç

Kasım ayında Reel Kesim Güven Endeksi'nde yaşanan 1,2 puanlık artış, reel sektörde bir nebze olsun güvenin arttığına işaret ediyor. Ancak, endeksi etkileyen faktörler ve geleceğe yönelik beklentiler incelendiğinde, belirsizliklerin ve endişelerin hala devam ettiği görülüyor. Özellikle maliyet ve fiyat beklentilerindeki artış, reel sektörün önümüzdeki dönemde karşılaşabileceği zorluklara işaret ediyor. Bu nedenle, ekonomik politikaların reel sektörün desteklenmesi ve güven ortamının güçlendirilmesi yönünde olması büyük önem taşıyor.