Türkiye'de gıda güvenliği için önemli bir dönüm noktası yaşandı. Greenpeace Türkiye'nin açtığı davada, Ankara 5. İdare Mahkemesi, pestisit analiz sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılması gerektiğine hükmetti. Bu karar, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2022-2024 yılları arasındaki pestisit denetim verilerini açıklaması zorunluluğunu getiriyor. Karar, kamuoyunda büyük yankı uyandırdı ve gıda güvenliği konusunda farkındalığı artırması bekleniyor.

Pestisit Denetimleri Artık Şeffaf

Mahkeme, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2022-2024 yılları arasında gerçekleştirdiği 246 bin 946 pestisit denetiminin sonuçlarını kamuoyuyla paylaşmak zorunda olduğunu belirtti. Bu sonuçlar, denetlenen ürün ve numune sayıları, tespit edilen uygunsuzluklar, mevzuat limitlerini aşan değerler ve alınan önlemler gibi önemli bilgileri içeriyor. Mahkeme, bu bilgilerin Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun istisnaları kapsamında değerlendirilemeyeceğine hükmetti. Bu karar, tüketicilerin gıda güvenliği konusunda daha bilinçli olmalarına ve sağlıklı seçimler yapmalarına olanak tanıyacak.

Greenpeace'in "Zehir Etme" Kampanyası ve Etkileri

Bu karar, Greenpeace Türkiye’nin Ekim 2024’ten bu yana sürdürdüğü, Tarım ve Orman Bakanlığı’nı pestisit analizlerini paylaşmaya çağıran “Zehir Etme” kampanyasının önemli bir kazanımı olarak değerlendiriliyor. Kampanya kapsamında yayımlanan “Pestisitler ve Çocuklar” raporu, analiz edilen her 3 gıdadan 1’inde mevzuata uygunsuzluk tespiti içeriyordu. Kampanyaya imza verenlerin sayısı Kasım 2025 itibarıyla 50 bine ulaştı. Greenpeace Türkiye, kampanya kapsamında 10 Aralık 2024’te Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvurarak 2022–2025 sürecine ilişkin Kalıntı Eylem Planı’nın ve pestisit denetim sonuçlarının paylaşılmasını talep etti. Bakanlık yasal süre içinde yanıt vermeyince dava açıldı.

Bakanlığın Savunması ve Mahkeme Kararı

Bakanlık, mahkemeye sunduğu savunmasında “pestisit analiz sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılmasının kamuya bir faydası olmayacağını” öne sürdü, ayrıca sonuçların açıklanmasının “iç ve dış ticarette de olumsuz sonuçlara neden olabileceği düşünüldüğünü” kaydetti. Greenpeace ise Bakanlık’ın gerekçelerinin geçersizliğine vurgu yaptığı cevaplarını içeren yeni bir dilekçeyi mahkemeye iletti ve duruşma talebinde bulundu. 28 Ekim 2025’teki duruşma sonucunda Mahkeme, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu uyarınca bilgi verilmesi talebiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin kısmı iptal etti.

Greenpeace Türkiye Direktörü Berkan Özyer, kararın Türkiye’de gıda güvenliği için önemli bir adım olduğunu belirtti ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nı kararı derhal uygulamaya koyarak pestisit analizlerini açıklamaya çağırdı. Özyer, şöyle konuştu:

“Mahkeme, Bakanlığın analizleri açıklamama gerekçelerinin hukuken geçersiz olduğunu açıkça ortaya koydu. Karar, kamu idaresinin düzenli olarak yürüttüğü denetim faaliyetlerine ilişkin bilgileri saklayamayacağı ve kamu yararını ilgilendiren konularda açık, denetlenebilir ve hesap verebilir olması gerektiği yönünde güçlü bir mesaj veriyor."

Bu karar, Türkiye'de gıda güvenliği konusunda şeffaflığın artması ve tüketicilerin daha bilinçli tercihler yapabilmesi için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın mahkeme kararına uyarak pestisit analiz sonuçlarını kamuoyuyla paylaşması, gıda sektöründe güvenin yeniden tesis edilmesine katkı sağlayacaktır. Greenpeace Türkiye'nin bu konudaki ısrarlı takibi ve kamuoyuoyu bilinçlendirme çabaları, sağlıklı ve güvenli gıdaya erişim hakkının korunması açısından büyük önem taşıyor.