Çerkes Soykırımı ve Sürgünü'nün 161. yıl dönümünde, İnsan Hakları Derneği (İHD) başta olmak üzere birçok kurum ve kuruluş, bu acı olayı anarak Türkiye'ye yüzleşme çağrısında bulundu. Çerkes halkının yaşadığı bu büyük трагедия, modern Avrupa tarihinin ilk etnik temizlik ve soykırımlarından biri olarak kabul ediliyor. Peki, Türkiye bu çağrılara kulak verecek mi? Çerkes halkının hakları iade edilecek mi?

Çerkes Direnişi ve Soykırımın Yüz Karası

Çerkesler, Kafkasya Bölgesi'nin yerli halklarından biri olarak, Çarlık Rusyası'nın topraklarını işgal girişimlerine karşı yaklaşık 300 yıl boyunca büyük bir direniş gösterdi. Ancak, 21 Mayıs 1864 tarihinde bu direniş kırıldı ve Çarlık Rusyası, direnişçilerin tamamını katletti. Yaklaşık 2 milyon Çerkes, ana yurtlarından sürgün edildi ve ne yazık ki 500 bine yakını sürgün yollarında salgın hastalıklar, açlık ve ağır yaşam koşulları sebebiyle hayatını kaybetti. Hayatta kalanlar ise sürgün edildikleri topraklarda asimilasyona açık hale getirildi.

Bu трагедия, Çerkes halkının hafızasında derin yaralar açtı ve o günden beri 21 Mayıs, Çerkesler için bir yas günü olarak kabul ediliyor. Bu yıl da dünyanın dört bir yanındaki Çerkesler, kaybettikleri yakınlarını anmak ve soykırımın tanınması için çeşitli etkinlikler düzenliyorlar.

İHD'den Tarihi Çağrı: Tanıyın, Özür Dileyin, Tazmin Edin!

İnsan Hakları Derneği (İHD),21 Mayıs kapsamında yaptığı açıklamada, Çerkes Soykırımı'nın modern Avrupa tarihinde yaşanan ilk etnik temizlik ve soykırım olduğunu vurguladı. Başta Türkiye olmak üzere tüm dünyaya "Çerkes Soykırım ve Sürgünü"nü tanıma çağrısı yapan İHD, şu ifadelere yer verdi:

“Soykırım Suçu; insanlığa karşı işlenen suçlardandır. Soykırım bir halkın, topluluğun, grubun tamamını hedef alır. Soykırım Suçunun etkileri, yüzleşilerek, tanınarak, af dilenerek, tazmin edilerek hafifletilebilir. Sonraki yıllarda yaşanan Ermeni Soykırımı ve Sürgünü; Kürt Soykırımı ve Sürgünü ile Yahudi Soykırımı ve Sürgünü olaylarında da Çerkes Soykırım ve Sürgününün izlerini görmek mümkün."

İHD, ayrıca, Çerkes halkının yaşadığı kayıpların tazmin edilmesi ve toplumsal barışın inşası için Türkiye'de yaşayan tüm farklı kimliklerle beraber Çerkeslerin de dillerini, kültürlerini, kimliklerini yaşayabilmesi adına tüm kolektif haklarının tanınması gerektiğini vurguladı.

• Soykırım tanınmalı, hafıza merkezleri kurulmalı.
• Onarıcı adalet mekanizması işletilmeli (tanıma, özür, tazmin).
• Kültürel haklar iade edilmeli, geliştirilmesi için özel önlemler alınmalı.

Gelecek Nesiller İçin Adalet ve Yüzleşme Şart

Çerkes Soykırımı, sadece geçmişte yaşanan bir трагедия değil, aynı zamanda günümüzü de etkileyen bir трагедия. Bu nedenle, bu acıyla yüzleşmek, gelecek nesiller için daha adil ve barışçıl bir toplum inşa etmek adına büyük önem taşıyor. Türkiye'nin, İHD'nin çağrılarına kulak vererek Çerkes Soykırımı'nı tanıması, özür dilemesi ve kayıpları tazmin etmesi, hem Çerkes halkı için bir nebze olsun adalet sağlayacak, hem de Türkiye'nin demokratikleşme sürecine önemli bir katkı sağlayacaktır.

Unutulmamalıdır ki, geçmişle yüzleşmeyen hiçbir toplum geleceğini ortak adalet zemininde inşa edemez. Çerkes Soykırımı'nın 161. yılında, bu acıyı anarken, yüzleşme ve adalet talebini de yükseltmek hepimizin sorumluluğundadır.